یادداشت| نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در شکل‌گیری دانشگاه کارآفرین

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه‌ها نقش راهبردی را به‌عنوان محرک رشد اقتصادی منطقه‌ای ایفا می‌کنند. مشارکت و حمایت از شرکت‌های زایشی دانشگاهی به‌عنوان یک مکانیسم انتقال دانش، در ایجاد اکوسیستم‌های دانشگاه کارآفرین نقش ایفا می‌کند.

دانشگاه کارآفرین به سبب خروجی‌های اقتصادی آن نظیر حق اختراع، قراردادهای امتیاز، شرکت‌های زایشی، اشتغال‌زایی و نیز مکانیسم‌های انتقال علم و فناوری به صنعت، دارای اهمیت خاصی نیز در اقتصاد دانش‌بنیان هستند.

ارتباط بین دانشگاه‌ها و مراکز پرورش کسب‌وکار و تعیین اینکه چگونه دانشجویان، محققان علمی و کارآفرینان می‌توانند از این پیوند بهره‌مند شوند یک محیط را ایجاد می‌کند که در آن همه می‌توانند به دیگری کمک کنند تا ایده‌های جدید، مهارت‌ها و توانایی‌های ویژه خود را در کسب‌وکار جدید قرار دهند. به‌عبارت‌دیگر، نقش دانشگاه‌های سنتی تغییر کرده است و دانشگاه‌های کارآفرینی در حال حاضر نیاز به هدایت دانش جدید برای توسعه اقتصادی از طریق مراکز پرورش کسب‌وکار دارند.

یقیناً کارآفرینی می‌تواند به‌عنوان مکانیسمی برای انتقال نشت دانش شناخته‌شده و بر این اساس به نوآوری منطقه‌ای، تشکیل خوشه‌ها و توسعه اقتصادی کمک کند. در شرکت‌های دانش‌بنیان، رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، متناسب با ظرفیت نوآوری تحقق می‌یابد.

بدین معنی که دستاوردهای تحقیق و توسعه به‌طور پیوسته از طریق سرمایه‌گذاری به محصول، فرآیند و یا دستگاه‌های نوین تبدیل می‌شود و دسترسی به ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری برای کارآفرینان و پژوهشگران عامل مهمی در ایجاد، نوآوری و بهره‌برداری از توان فناوری در اقتصاد ملی است.

شرکت‌های دانش‌بنیان، موضوع دانش، نوآوری، مهارت و یادگیری مستمر، نقش مهمی ایفا می‌کند. عوامل مختلفی بر رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان تأثیر دارند. این عوامل با توجه به ماهیت شرکت‌های دانش‌بنیان متفاوت از سایر شرکت‌ها هستند.

دانش فنی، نیروی انسانی متخصص، حمایت مؤثر دولت در ابتدای تشکیل این قبیل شرکت‌ها از اهم عوامل مؤثر بر توسعه آن‌ها به شمار می‌آیند. مزیت رقابتی شرکت‌های دانش‌بنیان، نوآوری در فناوری است. این شرکت‌ها توانمندی ویژه‌ای برای رشد سریع دارند.

فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان موتور توسعه اقتصادی کشورهای درحال‌توسعه مطرح بوده و به‌عنوان منشأ اصلی اشتغال‌زایی و تسهیل محیط کارآفرینی برشمرده شده است و دارای پتانسیل تسریع در خلاقیت، نوآوری و گشایش فرصت‌های تجاری‌سازی نوین به شمار می‌روند.

دانشگاه کارآفرین پیشرفت‌های فناوری را تولید می‌کند و نوآوری‌ها را از طریق فعالیت‌هایی مانند ثبت اختراع و مجوز دهی، استراتژی به خارج از کشور تسهیل می‌کند. دانشگاه‌ها و دولت‌ها باید بر تأثیر استراتژیک راه‌حل‌های فناوری اطلاعات در دانشگاه‌ها تکیه کنند و این راه‌حل‌ها را به‌عنوان ابزاری برای تسهیم دانش و انتقال نوآوری به‌جای کانال‌های اداری صرف کنند.

دانشگاه کارآفرین یک فرهنگ است و شاید بهتر باشد به‌جای تمرکز بر سخت‌افزارها، بیشتر روی مغز افزار فرهنگ تأکید داشته باشیم. اگر کمی دقیق به برترین نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی جهان دقت کنیم، مشاهده می‌شود که ارتباط معناداری بین تعداد دانشگاه هر کشور در یک‌صد دانشگاه برتر و رتبه اقتصادی آن کشور وجود دارد، لذا اهمیت خروجی دانشگاهی یا به بیانی بهتر، دانشگاه با رویکرد کارآفرینی بهبود وضعیت اقتصادی، از طریق تولید علم و دانش و تجاری‌سازی دانش و فناوری است.

رشد و توسعه اقتصادی درختی است که ریشه‌های آن دانشگاه خروجی محور با رویکرد خلق ارزش‌افزوده است و در صورت سوق دانشگاه‌ها به سمت فلسفه دانشگاه کارآفرین، بهبود وضعیت اقتصادی و به‌تبع آن بهبود وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مهمی است که یقیناً اتفاق خواهد افتاد.

*فائزه نصیری، گروه مدیریت کسب‌وکار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب